Ryzyko Zawodowe – opracowanie oceny ryzyka zawodowego
Obowiązkiem każdego pracodawcy jest zapewnienie swoim pracownikom bezpieczeństwa na każdym stanowisku pracy. Dlatego też jest on zobligowany do stworzenia oceny ryzyka zawodowego. Jest to wymóg zawarty w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 roku w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. z 2003 r. nr 169 poz. 1650).
Wychodząc na przeciw klientom nasz zespół sprawnie przeprowadzi:
- audyt i pomoc w opracowaniu nowej dokumentacji oceny ryzyka,
- audyt i analizę istniejącej dokumentacji oceny ryzyka zawodowego,
- aktualizację istniejącej dokumentacji oceny ryzyka zawodowego,
- wykonanie oceny ryzyka zawodowego różnymi metodami według potrzeb klienta.
Definicja ryzyka zawodowego
Poprzez ryzyko zawodowe należy rozumieć prawdopodobieństwo wystąpienia niepożądanych zdarzeń, które mogą zagrażać bezpieczeństwu lub zdrowiu pracowników realizujących swoje zawodowe obowiązki.
Cel oceny ryzyka zawodowego
Ocena ryzyka zawodowego ma na celu oszacowanie wystąpienia zagrożeń oraz określenie poziomu dopuszczalności ryzyka. W przypadku, gdy ryzyko przekracza dopuszczalny poziom, obowiązkiem pracodawcy jest określenie i wdrożenie takich środków ochrony, które zmniejszą poziom ryzyka lub wyeliminują go w ogóle.
Etapy opracowywania Oceny Ryzyka Zawodowego obejmują
- zebranie informacji niezbędnych do oceny ryzyka zawodowego (m.in. realizowanych zadań, o osobach na danym stanowisku, o wykorzystywanych maszynach i urządzeniach),
- identyfikacja zagrożeń,
- oszacowanie ryzyka zawodowego (m.in. określenie potencjalnych zagrożeń, prawdopodobieństwa wystąpienia zagrożenia),
- opracowanie działań służących eliminowaniu ryzyka (zastępowanie niebezpiecznych procesów rozwiązaniami redukującymi zagrożenia, stosowanie odpowiednich środków ochronnych, wprowadzanie dodatkowych rozwiązań zabezpieczających),
- stworzenie dokumentacji oceny ryzyka.
Aktualizacja oceny ryzyka zawodowego
Pracodawcy powinni pamiętać o systematycznej aktualizacji oceny ryzyka zawodowego. Dotyczy to przypadków:
- tworzenia nowych stanowisk pracy,
- wprowadzania zmian w dotychczas stosowanych środkach ochronnych,
- wprowadzania zmian organizacyjno-technologicznych,
- wystąpienia zdarzenia wypadkowego na stanowisku pracy.
Ocena ryzyka zawodowego – szybko, sprawnie, fachowo – zweryfikujemy i ocenimy każde stanowisko. Nasi pracownicy sprawnie przeprowadzą profesjonalną ocenę ryzyka zawodowego i sporządzą wymaganą dokumentację w taki sposób, że organy kontrolujące nie będą miały zastrzeżeń.
Podstawowe cele oceny ryzyka zawodowego
Podstawowym celem oceny ryzyka zawodowego jest zapewnienie możliwie najlepszej, w określonych warunkach, ochrony zdrowia i życia pracowników w pracy. Można to osiągnąć przede wszystkim przez wyeliminowanie zagrożeń związanych z pracą, a jeżeli jest to niemożliwe, przez odpowiednie ograniczenie ryzyka zawodowego, związanego z tymi zagrożeniami.
Ocenę ryzyka zawodowego przeprowadza się w taki sposób, aby umożliwić pracodawcy i/lub osobom zaangażowanym w działania związane z bezpieczeństwem i ochroną zdrowia w pracy:
zidentyfikowanie zagrożeń związanych z pracą oraz oszacowanie i wyznaczenie dopuszczalności związanego z nimi ryzyka zawodowego, a w następstwie zastosowanie odpowiednich środków ochrony, z uwzględnieniem obowiązujących wymagań prawa;
sprawdzenie, czy stosowane obecnie środki ochrony przed zagrożeniami w miejscu pracy są odpowiednie;
ustalanie priorytetów w działaniach zmierzających do eliminowania lub ograniczania ryzyka zawodowego, jeżeli są one potrzebne;
wykazanie, zarówno pracownikom i/lub ich przedstawicielom, jak i organom nadzoru i kontroli, że przeprowadzono identyfikację zagrożeń i zastosowano właściwe środki ochrony, eliminujące i/lub ograniczające ryzyko zawodowe, związane z zagrożeniami;
dokonanie odpowiedniego wyboru wyposażenia stanowisk pracy, materiałów oraz organizacji pracy, dostosowanych do możliwości psychofizycznych pracowników.
zapewnienie, że stosowane środki ochrony zbiorowej i indywidualnej, a także zmiany technologii oraz metod i organizacji pracy, podejmowane w celu ograniczenia ryzyka zawodowego, służą poprawie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników.
W praktyce ocena ryzyka zawodowego oznacza systematyczne identyfikowanie, monitorowanie i badanie wszystkich aspektów pracy. Ma to na celu określanie związanych z nią zagrożeń, które mogą spowodować wypadek przy pracy, chorobę lub złe samopoczucie pracownika. Działania te doprowadzą do stwierdzenia, czy zagrożenia te mogą być wyeliminowane, a jeżeli nie, to jakie środki ochrony powinny być zastosowane w celu odpowiedniego ograniczenia, wynikającego z nich ryzyka zawodowego.
Ogólne zasady przygotowywania oceny ryzyka zawodowego
W celu skutecznej realizacji obowiązku tej oceny, zaleca się przygotowanie, w konsultacji z pracownikami i/lub ich przedstawicielami, planu działań odnoszących się do oceny ryzyka zawodowego i jego udokumentowanie.
Plan taki zapewnia przeprowadzenie oceny w sposób systematyczny, z uwzględnieniem wszystkich aspektów pracy i wszystkich zagrożeń występujących w miejscu pracy i może uwzględniać w szczególności:
Wyznaczenie osób odpowiedzialnych za planowanie i koordynowanie działań związanych z oceną ryzyka zawodowego.
Wyznaczenie odpowiednich osób do przeprowadzania oceny ryzyka zawodowego.
Szkolenie osób wyznaczonych do przeprowadzania oceny ryzyka zawodowego.
Zaangażowanie przedstawicieli kierownictwa i pracowników w ocenę ryzyka zawodowego.
Zapewnienie osobom oceniającym ryzyko zawodowe dostępu do odpowiednich informacji i zasobów (w tym potrzebnych konsultacji i usług).
Planowanie i realizację wynikających z oceny działań, mających na celu wyeliminowanie lub ograniczenie ryzyka zawodowego.
Monitorowanie stosowanych środków ochrony w celu zapewnienia, że są one przez cały czas skuteczne.
Dokumentowanie oceny ryzyka zawodowego.
Informowanie pracowników o wynikach oceny ryzyka zawodowego i podejmowanych w jej wyniku działaniach, zmierzających do wyeliminowania lub ograniczenia tego ryzyka.
Przegląd i kontrolę wyników oceny ryzyka zawodowego oraz jej weryfikację.
Zaleca się, aby przy przygotowaniu oceny ryzyka zawodowego brać pod uwagę podane niżej zasady:
Ocenę ryzyka zawodowego przeprowadza się dla wszystkich stanowisk pracy – zarówno stacjonarnych, jak i niestacjonarnych i dla wszystkich prac – zarówno tych wykonywanych na co dzień, jak i tych przeprowadzanych okazjonalnie.
Dla stacjonarnych stanowisk pracy, na których realizowane są takie same zadania w tych samych warunkach (np. stanowiska pracy biurowej, stacjonarne stanowiska w zakładzie przemysłowym), ocena ryzyka zawodowego jest przeprowadzana dla normalnych warunków ich wykonywania i nie wymaga się jej powtarzania, jeśli warunki te nie ulegają zmianie lub nie zidentyfikowano nowych zagrożeń.
Dla niestacjonarnych stanowisk pracy, na których miejsce i warunki realizacji zadań ulegają ciągłym zmianom, podejście do oceny ryzyka zawodowego powinno uwzględniać te zmiany i zapewniać, że dla każdego z wykonywanych zadań zagrożenia zostały zidentyfikowane, a środki ochrony służące ograniczaniu związanego z nimi ryzyka zawodowego, są stosowane bez względu na zmianę miejsca odpowiednio do warunków ich wykonywania. Na przykład: zasady pracy na rusztowaniach są takie same dla wszystkich placów budów, osoby sprzątające powinny przestrzegać określonych zasad przy czyszczeniu podłóg lub myciu okien w różnych pomieszczeniach itp.
W celu usprawnienia przebiegu oceny można wyróżnić grupy stanowisk, na których wykonywane są w tych samych warunkach te same zadania i, na których występują te same zagrożenia. Nie jest wymagane wówczas przeprowadzanie oceny dla każdego z tych stanowisk z osobna; na ogół wystarczy identyfikacja zagrożeń i ocena ryzyka zawodowego, przeprowadzona dla jednego stanowiska z tej grupy i sprawdzenie, czy na pozostałych stanowiskach z tej grupy nie występują dodatkowe zagrożenia. Mogą to być np. zagrożenia, wynikające z pracy wykonywanej na stanowiskach sąsiednich (np. hałas, zapylenie), czy też obecności osób spoza organizacji.
Przy ocenie ryzyka zawodowego konieczne jest uwzględnienie czynników związanych z organizacją pracy. Powinny być one przedmiotem analizy przed przystąpieniem do identyfikacji zagrożeń, związanych z czynnikami szkodliwymi, niebezpiecznymi i uciążliwymi w środowisku pracy. Dotyczy to szerokiego zakresu zagadnień, a w szczególności zapewnienia:
potrzebnych do wykonywania pracy kwalifikacji i badań lekarskich;
szkolenia i informowania w sprawach, dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy, w tym przygotowania wymaganych prawem instrukcji bezpiecznego wykonywania pracy;
wymaganych przeglądów i konserwacji maszyn i innych urządzeń technicznych;
odpowiedniej organizacji czasu pracy;
odpowiedniej współpracy z podwykonawcami i/lub pracownikami innego pracodawcy, którzy wykonują pracę w tym samym miejscu;
informowania o zagrożeniach osób odwiedzających organizację itp.
Wybór metod wykorzystywanych w procesie oceny ryzyka zawodowego do identyfikacji zagrożeń na stanowiskach pracy oraz oszacowania ryzyka zawodowego, zależy przede wszystkim od przedmiotu oceny. W przypadku miejsc pracy, w których zagrożenia są dobrze znane i łatwe do zidentyfikowania, ocena ryzyka może być procesem bardzo prostym. Identyfikacja zagrożeń i oszacowanie związanego z nimi ryzyka zawodowego może opierać się na osądach, niewymagających wiedzy specjalistycznej, ani skomplikowanych technik pomiarowych i obliczeniowych. Taka sytuacja może dotyczyć np. oceny ryzyka zawodowego przy pracach biurowych. W innych przypadkach, w celu przeprowadzenia oceny ryzyka zawodowego, może okazać się konieczne wykonanie pomiarów czynników szkodliwych w środowisku pracy.